Gjengitt fra Årboka 2015 med tillatelse fra årbokkomiteen. tilrettelagt for web av HHV

Lina Røsten, Hanna Høyby og Lina og Sivert Brenna

Av Olaf Evenshaug

Hu Lina og a Hanna va naboa. 

Men det va minst 3 kilometer imellom dæm, og den strækninga va bare svarte skogen.  
Så det va itj kvar dag dæm besøkt kvarander. Ned i Høybya gikk a Lina Røsten og henta melk, for hu Hanna dreiv med et par kyr, iallfall mens’n Krestjan, kall’n hinnes levd.  Han arbeid på ”bruket” og gikk eller sykla kvar dag den fir-fem kilometer lange vei’n dit.  Så dæm toan hadd det bra i den tia.  

— Lina va aldeles alein oppi Røsta

Men hu Lina va aldeles alein oppi Røsta, heile sett liv etter at faren, han Ellev dødd.  Det fantes itjnå som hett for trygd da, så hu mått sørg for levebrødet sjøl.  Hu ha ingen krøtter i fjøset det mæste av den tia hu va alein.

— ein gong for vekka gekk a Lina ned i Vika

Skirenn vart holdt oppi Røsta i den tia, te Nonstadbakken vart testelt omkring 1920.  Men det va skirenn oppi Røstad ætte den tia og.  Ungdomslaget og anna organisasjona ha  ”jultråd- renn” og utflukta oppi der om vintran.  Da sælgt a Lina kaffe og brød.  På det vise skaffa hu sæ nån krona.  Det skoill vel itj så mytji te heller da for at hu koinn slit sæ gjennom året. Om vinter’n fekk a bra med besøk, men ellers i året va det liten trafikk oppi der, utenom dæm som ha den einaste hytta  oppmed Røsttjønna. Omtrent ein gong for vekka gekk a Lina ned i Vika for å handel. Og da bar a det i rygg-sækken de seks-sju kilometran oppover.

— Hu Hanna ha ein fiks ide som det heite

Hu Hanna Høyby ha det lettar, iallfall  mens han Krestjan levd. Da va det vel for det mæste han som handla ætti arbeidstia. Men hu gjekk da sjøl en gong i blant å da. Hu Hanna ha ein fiks ide som det heite. Hu vart eitrandes sint når a hørt nån plistra. Å plistre i nærheita tå a Hanna, da fikk du dæ ei overhøvling som sa seks. Denne fikse ideen fikk a frå ei ti hu va på et markedsenter inn på Moen (Værnes). Hu va som ungpi å særvert der. Når soldatan såg ei veitj utpå vei’n så plistra dæm. Og dæm dæm plistra på va hora, etter Hanna si meining.  Så det villa hu itj ha på sæ. Hu va itj tå den sorten sa a sjøl. Og hørt a plistring så trudd a det va åt sæ.

— han skoill få lær å kjenn a han

Sålles kom a inn på feskbutikken på Samvirkelaget ein gong, der han feskhandlar Fredriksen intentanende sto å plistra over ei sildtønn.  Han ha ingen peiling på a Hanna og hennes mot bydelighet mot plistring, så han plistra enda høgar når a kom inn. Men han skoill få lær å kjenn a han og ja før hu gjekk. Hu starta med å fortæl’n at hu va itj nå alminnelig ludder som det va bære å plister på. Hu meint at’n hadd sine svin på skogen, så han ha ingenting å jækk sæ opp for, og itj ha a venta å bli motti på den måten når hu skoill handel i sin egen forretning, og dermed strauk a på dør, uten å kjøp nån ting.

— Fasongen på den der skinka ligna på ein fiolin

Engong, vi va en 5-6 gutter som skoill på tur oppi Lånkvollen, stakk vi innom a Hanna og’n Krestjan på vei forbi. Vi spandert på dæm ein karsk eller to, og trækkspæll hadd vi med oss. Han Gudmund spælt og vi dansa både med’n Krestjan og a Hanna. Der vart vi væl mottatt, bærre vi itj glømt oss å begynt å plister, men det glømt vi itj. Atmed væggen innpå kjøkkenet sto det ein ståggå, og den tok’n Krestjan å sætt under et høl i lofttaket, og forsvann oppå der. Ætti at’n ha romstert ei stynd oppå der, kom’n ned med ei spekkeflæskskink. Fasongen på den der skinka ligna på ein fiolin, og med tolkniven som båggå stilt’n sæ opp atme’n Gudmund og spælt. Ætte på skar’n tå skiva åt oss.

— va haue minder enn a Hanna.

Han Krestjan va haue minder enn a Hanna. Det va ein liten ”tassi” tå ein kall, som han Petter Olsen sa. Men han va snill og artig.  Hu Hanna var mer uberegnelig. Rætt som vi ha det artig sætt a ti å sip. Hu satt på gruestein med de grå hårtestan som sto ut te all kantan. Hu såg ut som ei flurtell der a satt. ”De må itj bry dokk nå om kjæringa mi”, sa’n Krestjan – «hu fantasere hu.» 

(Kristian er oldefar til kronprinsesse Mette Marit. Han var far til en gutt, Bjarne, før han ble gift med Hanna).

Mens vi satt der kom han Ola Vågan (eier av Carlslyst ei tid) og svengt innpå gård’n i sluff og stor sauskinnspæls. Det va da han enda va storbonde det og for roindt å såg om husmenn sin.  Han sa itj et ord mens vi satt der. Og vi forsto at her mått vi sjå te å kom oss oppå Lånkvollen i full fart.

— Sivert va kjent for sine meine og tvære svar

Sivert og a Lina Brenna va de nærmeste naboan anner vein åt’n Krestjan og a Hanna og det va omtrent lik langt onna som a Lina Røsten. Han Sivert va kjent for sine meine og tvære svar når nån snakka åt’n. Og itj minst fekk a Lina (kjæringa hass) våttå tå det. No, to generasjona ætti, e det vel næsten ingen som kjenne svaret hu Lina fekk da hu ba’n Sivert å gå ætti ei bøtt vatn borti broinn. Svaret var: ”Æ e itj nå tørst.”

— møtt’n eiarn på Karlslyst

Eingong han kom med et lass ved på kjælken oppi Høybyvein møtt’n eiarn på Karlslyst, han Saksvik. ”Kor ha du henta den ved’n hæn da Sivert” spurt’n.  ”I skoja” svart’n Sivert.
Ein anna gong ætti at sønn’ ha tatt over Karlslyst, træftes dæm oppi såmmå vein. Men sønn’ såg at’n Sivert tok ved tu skogen hass, og da nøtta det itj å nækt.  ”Du kan da spør så kan du ta nån vedpinna” sa’n junior.”Det kan da itj vårrå nødvendig å ta”. ”Æ kan vel kanskje sainn med dæ ti di” var svaret.

— tjurrubrei taket på skyttarhuset

Han Sivert å ein annan kar fekk i oppdrag å tjurrubrei taket på skyttarhuset på Damjalet.  Mens tjurrugryta sto på ovn’  inni huset og skoill varmas opp, gikk dæm utom hytta et ærend. Der sto dæm lite for læng og filosoferte, og da dæm gjekk inn sto heile kjøkkenet i flamma. Det va itjnå å gjørrå med det, huset brann ned. Et par daga ætti kom a Lina heim fra Samvirkelaget, og der fekk a hør at Skyttarhuset va brinni ned. Og hu spurt’n Sivert – ”e det sant at skytterhuset ha brinni opp?» ”Det e nok det”, svårrå’n  Sivert.

”Du må høgg litt ved ” sa hu Lina.  ”Æ frys itj æ”,  sa’n. ”Men kanskje du vil ha mat og kaffe?»  sei a Lina. Hu Lina va ei lita og lett kjæring.  Lett på foten og snar i vendingen – og hu likt å dans gammeldans. Hu va på all kvinneforeningsfæstan, og fekk itj a dans med nån så gjekk a heim. Det vesst vi all, og derfor fekk a dans. Men vart det for eksempel spælt ein tango, sa a Lina; ”no begynne dæm med den der skuvmila igjæn.» Det va vals og ringlænder med a Lina. Han Sivert va alder med på fæst. Likt bæst å sett heim og vårrå tvartfor og mein åt a Lina. Men hu vesst nøyaktig kolles hu skoill ta’n.

Det siste vi såg tå’n Sivert Brenna va at’n satt på ein krakk utom husa og kika utover elva og gammelhjemmet. Hu Lina fløtta sammen med sønn sin, han Adolf inni Muruvika og bodd i husa hass te ho dødd.